Jakiś czas temu pisałem o skandalicznej nowelizacji ustawy o zachowaniu czystości i porządku w gminach. Żeby sytuacja była jasna. Nowelizację przeforsowała koalicja PO-PSL w samej końcówce poprzedniej kadencji Sejmu. Był to czas już po wyborach prezydenckich, „z trzaskiem” przegranych przez prezydenta Bronisława Komorowskiego, gdy widmo porażki rządzącej koalicji w kolejnych wyborach do Sejmu stawało się coraz bardziej realne.

Wówczas to „władza” wpadła na pomysł uruchomienia mechanizmu kupowania głosów wyborców. Jeden z takich mechanizmów stworzono właśnie nowelizując wymienioną wyżej ustawę. Jak zapewne, drodzy Czytelnicy, pamiętacie, obowiązujące mniej więcej do końca 2015 roku rozwiązania w zakresie gospodarowania odpadami mówiły, że każde gospodarstwo (każda nieruchomość) wnosi do gminy opłatę za odbiór śmieci. Wysokość tej opłaty zależna była od ilości wytwarzanych w danym gospodarstwie (na danej nieruchomości) odpadów. Ta ilość mogła być określona jako pochodna: ilości osób zamieszkujących w danym gospodarstwie, albo ilości zużywanej przez to gospodarstwo wody, albo powierzchni użytkowej mieszkania.

Ten mechanizm, funkcjonujący od kilku lat, wprawdzie nie załatwiał problemów, które miał załatwić (słynne „śmieci” zalegające w lasach pod rządami ustawy zobowiązującej poszczególne gospodarstwa do samodzielnego zawierania umów z przedsiębiorstwami zajmującymi się odbiorem odpadów), ale w miarę sprawiedliwie obciążał kosztami mieszkańców i właścicieli nieruchomości.

Wyborcza klęska wywołała gwałtowną potrzebę zapewnienia politycznego status quo przynajmniej w samorządach. I wymyślono sprytny mechanizm, jak w gminach kupić głosy mieszkańców. Jeden ze sposobów dała nowelizacja „ustawy śmieciowej”. Do w miarę rozsądnych zapisów dodano nowy mechanizm, tym razem umożliwiający władzom gminnym znaczącą część kosztów za gospodarowanie odpadami przerzucić z mieszkańców na właścicieli domków letniskowych. Najczęściej tymi właścicielami są mieszkańcy innych gmin, płacący za odpady w miejscu stałego zamieszkania. O tym, że nowe rozwiązania powodują kompletną niespójność nawet samej ustawy, pisać nie muszę. Ale napiszę o tym, że władze większości gmin atrakcyjnych turystycznie bardzo skrzętnie skorzystały z nadarzającej się okazji.

Zgodnie z zapisami ustawy każdy domek letniskowy na swoim terenie obłożyły ryczałtową kwotą za gospodarowanie odpadami. Owe ryczałtowe kwoty najczęściej nie mają nic wspólnego z ilością śmieci, jakie użytkownicy tych domków wytwarzają. Absolutnie nie uwzględniają faktu, że z domków takich korzysta się najczęściej tylko przez krótką część roku, w dodatku w weekendy. Jako przykład może posłużyć kilka gmin kociewskich, czy kaszubskich, a więc położonych na terenie atrakcyjnym turystycznie, naszpikowanych domkami letniskowymi użytkowanymi w dużej mierze przez mieszkańców Trójmiasta.

Okazuje się, że praktycznie we wszystkich gminach, których zasady gospodarowania odpadami analizowałem, dla „swoich” mieszkańców kwoty opłat za odbiór odpadów określono biorąc pod uwagę ilość osób zamieszkujących dane gospodarstwo. I zastosowano bardzo ciekawy mechanizm, nie mający żadnego oparcia we wspomnianej ustawie. Okazuje się, że dla potrzeb określenia kwoty opłat za odpady w niektórych gminach przyjęto, że gospodarstwa liczą nie więcej niż trzy (gmina Stężyca) czy cztery (gmina Kartuzy) osoby. Gwoli sprawiedliwości przyznam, że taka gmina Lipusz różnicuje ilość odpadów dla gospodarstw liczących od jednej do dziesięciu osób. Opłaty od domków letniskowych określono w wysokościach takich, by budżet całej „odpadowej zabawy” się z nawiązką domykał. Przy czym w ramach prowadzonych w gminach „przetargów” na odbiór odpadów koszty podyktowane przez „zwycięskie” firmy są średnio o 20% wyższe niż poprzednio. W końcu te firmy też muszą się rozwijać. W efekcie opłata za odbiór odpadów z domku letniskowego (nawet użytkowanego przez pięć, dziesięć dni w roku, a na Kaszubach stoją i takie) sięga od 18 % kwoty, jaką rocznie uiścić musi za odbiór takich samych odpadów gospodarstwo domowe zamieszkiwane przez największą ilość osób (gmina Sierakowice) aż do ponad 50 % (gmina Dziemiany). Dodam do tego, że są przypadki, gdy właścicielom domków letniskowych uniemożliwia się selektywną zbiórkę odpadów, co powoduje dodatkowe koszty, które muszą ponosić.

Stawiam tezę, że uruchomienie takiego mechanizmu przenoszenia kosztów gospodarki odpadami z mieszkańców gmin na „przyjezdnych” było celowym działaniem autorów ostatnie nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Działaniem mającym między innymi zapewnić głosy w wyborach samorządowych wójtom, którzy do tej pory tworzą element lokalnych struktur polityczno – gospodarczo – społecznych, niekiedy nazywanych „układem”.

Zwracam uwagę, że jeśli przedstawiona teza jest choćby w części prawdziwa, to bardzo błędna jest teza stawiana przez niektórych, że w Sejmie Rzeczpospolitej zasiadają ludzie o niskich walorach intelektualnych. Zarówno czas, w jakim przygotowano omawianą nowelizację ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jak i uruchomiony mechanizm stanowią dowód działań głęboko przemyślanych. Do dyskusji jest sprawa, w czyim interesie owe działania są prowadzone.

Mam nieodparte wrażenie, że pomyślność Ojczyzny i dobro obywateli zajmuje w tych działaniach jedno z ostatnich miejsc.