O kulisach wycofania filmu „Solid Gold” z gdyńskiego festiwalu filmowego, o naciskach na artystów, a także o przyszłości festiwalu rozmawiamy z jego rzeczniczką – Magdaleną Jacoń.

Magdalena Jacoń – rzecznik Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Czy kultura według Pani powinna odzwierciedlać stan polityczno-społeczny?

Trudno mówić „powinna” w odniesieniu do kultury, która z założenia jest wolna, a artyści zazwyczaj nie chcą ulegać zewnętrznym sugestiom czy naciskom. Są natomiast niezwykle wrażliwi i mają wyjątkowy „słuch”, który wyłapuje tematy i problemy, jakie są dla nas jako społeczności ważne czy bolesne. Można więc wskazać pewne nurty w kinematografii, które w sposób szczególny odnoszą się do aktualnego stanu polityczno-społecznego. Polskim przykładem może być kino moralnego niepokoju z czasów PRL-u. Współcześnie w Europie takim podejściem wyróżnia się rumuńska nowa fala. Kultura zatem może, ale nie musi odnosić się do sytuacji polityczno-społecznej.

Jakie filmy kochają widzowie, czy bardziej oparte na rzeczywistości, czy te będące fabularną fikcją?

Ilu widzów, tyle upodobań! Podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych prezentujemy bardzo szeroki przekrój stylistyczny i gatunkowy. W tegorocznym Konkursie Głównym mamy zarówno przykłady kina gatunkowego, jak i artystycznego, autorskiego, przełamującego konwenanse. Pojawiły się filmy historyczne, ale są też ciekawe debiuty, które przede wszystkim podejmują współczesne tematy obyczajowe i psychologiczne. Praktycznie wszystkie seanse są oblegane przez widzów. Wygląda na to, że po prostu kochamy polskie kino.

Czy kontrowersje wokół filmu „Solid Gold” w reżyserii Jacka Bromskiego były tak duże, że producent wycofał film?

Tak jak mówił dziennikarzom Dyrektor FPFF, Leszek Kopeć, zostaliśmy zaskoczeni takim obrotem sprawy. We wtorek – drugiego dnia Festiwalu i w przeddzień festiwalowej premiery filmu – otrzymaliśmy pismo od producenta „Solid Gold”, firmy Akson Studio, który prosił o wycofanie filmu z Konkursu Głównego i odwołanie wszystkich pokazów. Argumentował to faktem, że „Solid Gold” nie przeszedł pozytywnie kolejnej kolaudacji. Tymczasem zgodnie z umową pomiędzy producentem z koproducentem, Telewizją Polską, warunkiem szerokiej dystrybucji i prezentacji filmu na festiwalach, jest kolaudacja. Nie mieliśmy wyboru, musieliśmy tę prośbę spełnić. Sporu pomiędzy producentem filmu a koproducentem, TVP, nie chcę komentować. To dla Festiwalu przykra sytuacja. A także pewne trudności organizacyjne, związane ze zmianą harmonogramu pokazów festiwalowych. Na szczęście już w ciągu kilku godzin poradziliśmy sobie z nimi i zaktualizowaliśmy plan projekcji.

Czy Festiwal obroni się przed próbą jego likwidacji, związaną z konfliktami w środowisku filmowców? Czy nasze ukochane święto filmowe, przetrwa to, co się dzieje wokół Festiwalu?

Festiwalowi Polskich Filmów Fabularnych nie grozi likwidacja. Nie sądzę też, żeby doszło do jakiegoś bojkotu. Coroczne święto polskiej kinematografii istnieje od 1974 roku i przetrwało niejeden kryzys. Transformację ustrojową, liczne przemiany instytucjonalne polskiego kina, a także różnice zdań w środowisku filmowym. Przecież nie jest ono monolitem i regularnie wybuchają w nim gorące dyskusje. W tym roku zwłaszcza wokół formuły Festiwalu. To dobrze, bo tegoroczne kontrowersje związane z selekcją filmów do Konkursu Głównego, pokazały, że zmiany organizacyjne są niezbędne – tak, by zasady były bardziej przejrzyste i akceptowane przez środowisko. Jestem przekonana, że przez kolejne lata będziemy się spotykać z filmowcami w Gdyni, o której oni sami mówią, że „jest wpisana w ich życiorysy”.

Rozmawiał Bronisław Waśniewski-Ciechorski