W wolnym, wakacyjnym czasie sięgnąłem po bardzo starannie wydaną książkę „Księżycowy kamień”, którą napisał Wilkie Collins. Zdaniem T. S. Eliota, laureata Nagrody Nobla, jest to „pierwsza i najlepsza angielska powieść detektywistyczna”.

Z tą opinią (że najlepsza, bo czy pierwsza – po prostu nie wiem) można się zgodzić, jako że fabuła jest interesująca, a akcja toczy się wartko. Ciekawym pomysłem autora jest zmienność narracji poszczególnych części powieści. W trakcie czytania zwróciłem jednak uwagę także na coś innego. Język tej książki, co oczywiste, zdecydowanie odbiega od tego, co serwuje nam świat współczesny. Jest zdecydowanie bardziej spokojny, stonowany, rzekłbym: dostojny, dystyngowany.

Cała atmosfera utworu przesiąknięta jest, oprócz typowej dla powieści detektywistycznej tajemniczości, elegancją i dobrymi manierami. I to pomimo tematu, jakim jest zaginięcie wartego dwadzieścia tysięcy funtów (ówczesnych!!!) hinduskiego diamentu (tytułowego Księżycowego Kamienia).

Okazuje się, że nie tylko arystokrata, mieszczanin czy „szef” zarządzający służbą mogą być dobrze wychowani. Dżentelmenem okazuje się także policjant. W ogóle zastanawiające jest, że, przynajmniej tak można wnioskować na podstawie omawianej książki, w tamtych, dawnych czasach ludzie potrafili znacznie lepiej niż dzisiaj rozmawiać ze sobą, że potrafili zrozumieć nie tylko to, co do siebie mówili, ale także to, co odczuwali rozmówcy.

Te czasy niestety nie wrócą. Ale można je sobie przybliżyć. I właśnie dlatego warto tę książkę przeczytać!

Wydawnictwo ZYSK I S-KA
Poznań 2013
Przekład: Jerzy Łoziński