Słysząc głosy naszych polityków w sprawie Ukrainy, człowiek z podstawową świadomością społeczno-polityczną i wiedzą historyczną na pewno reaguje emocjonalnie. 

Polscy dyplomaci wydaje się, że tkwią w fantastycznej krainie swoich wyobrażeń i wizji. Ich kontakt z rzeczywistością ograniczył się do wypowiedzi przed kamerami. Mają one jednak charakter autosugestii, w której polityk utwierdza się w przekonaniu, że to co mówi, jest prawdą. Poza tym nasi decydenci ciągle sprawiają wrażenie niewidomego, opowiadającego społeczeństwu o otaczającym ich krajobrazie.

W tym przypadku „krajobrazem” jest Ukraina, a dokładnie Krym. Słyszymy w mediach hasła: sankcje, konsekwencje, zbrojenie. W trakcie programów publicystycznych stosuje się porównania historyczne mniej lub bardziej trafne. Skoro nasi politycy osiągnęli już taki poziom mądrości i wszechmocy, że wiedzą jak ukarać jedno z największych imperiów na świecie – to gratuluję im. Choć nie znam przypadku w historii ani naturze, gdzie zbieranina „słabych” karałaby „silnego”. Porównując to do świata natury, nie znam przypadku, gdzie stado gołębi karze sokoła. Nasi rządowi przedstawiciele poza ignorancją geopolityczną wykazują się też zupełnym brakiem wiedzy historycznej lub traktują ją totalnie wybiórczo.

Odsyłam nasze głowy rządowe w takim razie do nauki historii, skoro idziemy ostatnio drogą porównań dziejowych, warto jest zwrócić uwagę na rok 1920. Rzeczpospolita jest w trakcie drugiego roku walki o niepodległość i prawo funkcjonowania jako niezależne państwo w Europie po 123 latach nieobecności. We wrześniu 1920 roku wiadomym już było, że w wyniku załamania się ofensywy bolszewickiej pod Warszawą szanse na niepodległą Polskę są wielkie – teraz natomiast nadchodzi czas ustalenia granicy wschodniej. Po I wojnie światowej na podstawie traktatów pokojowych utworzyła się relatywna równowaga, na której straży stały wielkie mocarstwa tamtych lat. Tak samo jak dziś ustalono, że żadne zmiany na mapie Europy nie mogą być wynikiem agresji państwa silniejszego wobec słabszego.

Na czele Rzeczypospolitej stoi Józef Piłsudski, zwolennik koncepcji federacyjnej, w której państwa  /narody wschodnie (Litwa, Ukraina, Białoruś) miałyby być pod protekcją Polski, zachowując przy tym własnych przedstawicieli państwowych, mających stwarzać pozory wolności narodu. Pomysł Piłsudskiego jednak ze względów militarnych i gospodarczych był praktycznie niemożliwy do zrealizowania. Ciekawym wydarzeniem, w którym możemy znaleźć pewną bolesną analogię jest tzw. „bunt Żeligowskiego”. W związku z odwrotem wojsk bolszewickich po porażce odniesionej pod Warszawą w Polskim rządzie odżyły hasła rewizji granic przedrozbiorowych i wielkiej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Problemem jednak była niechęć, a często nienawiść Litwinów wobec tych dążeń.

Litwini traktowali to jako zapowiedź okupacji, a czasy dawnej Rzeczypospolitej jako okres zaborów.  Punktem spornym pomiędzy oba państwami była Wileńszczyzna, na której mieszkało ponad 60% Polaków (w dniu dzisiejszym na Krymie stosunek Rosjan do innych grup etnicznych jest mniej więcej podobny). Region ten jednak oficjalnie na mocy ustaleń międzynarodowych prawnie należał się Litwie, a w Wilnie urzędowali urzędnicy Ententy. Piłsudski nie uznawał jednak takiego stanu rzeczy i korzystając z prawa silniejszego, zastosował pewien znany nam z obecnych wydarzeń fortel. Wraz z generałem Lucjanem Żeligowskim ustalili strategię podstępu.

Żołnierze (duża ich część była litewskiego pochodzenia) Lucjana Żeligowskiego, udając bunt przeciwko rządowi w Warszawie, rozpoczynają marsz na Wilno. Po kilku potyczkach z wojskiem litewskim „buntownicy” 9 października wkraczają do stolicy dzisiejszej Litwy. Na miejscu wita ich piąta kolumna – polscy mieszkańcy Wilna, którzy na własną rękę zajęli już większość miasta. Sam Żeligowski wobec jeńców litewskich nie stosuje żadnych represji, żołnierze wraz z bronią często puszczani są na wolność. W końcu generał nie chce wojować z bratnim narodem litewskim.

Polacy zajmują Wileńszczyznę mimo protestów międzynarodowych i rządu litewskiego w Kownie. 12 października 1920 roku, trzy dni po zajęciu miasta, generał Lucjan Żeligowski wydanym dekretem proklamuje utworzenie Republiki Litwy Środkowej. Dziwny twór państwowy funkcjonuje do 1922 roku – jest kwestią sporną i bolesną pomiędzy Litwą a Polską, nawet do dnia dzisiejszego. 8 stycznia 1922 roku Komisja Rządząca, w której skład wchodzili sami Polacy przeprowadza wybory do sejmu wileńskiego. 20 lutego 1922 roku Sejm podejmuje uchwałę głoszącą, że Ziemia Wileńska stanowi integralną część Rzeczypospolitej Polskiej. W marcu zaś podpisano akt przyłączenia Litwy Środkowej do Polski.

Jakoś sytuacja ta jest analogiczna do tej na Krymie.  W pamięci naszego narodu jakoś dziwnym trafem mamy dużo „białych plam” lub nagle tracimy pamięć o naszych występkach. Uwielbiamy machać szabelką, która w naszym mniemaniu jest obrońcą praw człowieka do wolności i równości. Lubujemy się w „naginaniu” etyki dziejowej do naszej racji. Kreujemy często wizję ukatowanego mesjasza narodów, zapominając o krzywdach, które my wyrządziliśmy – skoro tak wypominamy „wydarzenia Wołyńskie” Ukraińcom, może nam przypomniany winien być Jarema Wiśniowiecki lub właśnie wydarzenia między Polską a Litwą w latach 1920-22.