Ciupaga i kierpce, czyli kultura podhalańska. Wesele
W moich poprzednich artykułach opisywałam kulturę oraz tradycje świąteczne górali. Dzisiaj chciałabym przedstawić, jak huczne i kolorowe są wesela podhalańskie, które trwają do dziś.
Aby mogło dojść do ślubu, musi zostać wybrana odpowiednia kobieta. Kawaler, który upatrzy sobie pannę, wysyła do domu ukochanej na zwiady zaufaną osobę. Są to tak zwane „zazierunki”. Jeśli wypadną one odpowiednio dobrze, następują „nomówiny”, podczas których zostaje ustalona data ślubu i posag, jaki otrzyma panna młoda.
W tradycji wesel góralskich istnieją ważną rolę odgrywają takie osoby jak drużby. W gwarze góralskiej są to „pytacowie”. Jeżdżą oni na koniach, ubrani w odświętne stroje i odwiedzają krewnych i sąsiadów, zapraszając gości na ślub i wesele. Ich zadaniem jest również dowiezienie pana młodego do domu przyszłej żony w dniu zaślubin, aby tam młodzi, klęcząc na białym obrusie otrzymali błogosławieństwo od rodziców. Przyszli małżonkowie powinni również przed opuszczeniem rodzinnego domu panny młodej odtańczyć ostatni góralski taniec.
Górale są to bardzo rodzinni ludzie, dlatego wesele jest dla nich bardzo niezwykłym i rodzinnym wydarzeniem. Uroczysty charakter przyjęcia podkreśla góralski strój. Panna młoda ubrana w kolorową spódnicę, ręcznie wyszywany gorset, haftowaną białą koszulę wygląda bardzo odświętnie. Urokowi przyszłej żonie podczas wesela dodają kierpce na nogach oraz czerwone korale i wianek. Na znak zmiany stanu cywilnego u panny młodej miejsce wianka zajmuje uroczyście nałożona na głowę chusta, tzw. „każmierkula”. To wydarzenie nazywa się „cepiny”.
Pan Młody również jest ubrany w uroczysty, tradycyjny strój góralski. Na wesele zakłada on: jasne „portki”, płócienną białą koszulę, pas i kierpce. Tak jak u panny młodej, również w jego przypadku następuje pewien obrządek w związku ze zmianami w jego życiu. Pozbawiony zostaje on bowiem piórka ozdobionego muszelkami na kapeluszu.
Góralskie wesele to zabawa do białego rana. Jest ona pełna radości, okrzyków i tańca. Mężczyźni tańczą wtedy taniec zbójnicki. A do rytmu przygrywa miejscowa kapela. Muzyka jest wyrazista, energiczna i wesoła.
Podhale to kultura z wielkimi tradycjami, dlatego też do dziś jest ono miejscem wielu magicznych obrzędów i rytuałów, dzięki którym czy to są święta, czy wesele, czy powszedni dzień odnajdziemy tam coś niezwykłego, inspirującego, całą tę magię bowiem tworzą ludzie, a człowiek ma bogatą fantazję…