Proces niezwykle ciężki, nie tylko dla dłużnika, ale także dla wierzyciela. Wiąże się bowiem z pieniędzmi, które zawsze wywołują silne emocje. Większość przedsiębiorstw, w celu odzyskania należności, wynajmuje wyspecjalizowane firmy windykacyjne, by te odpowiednio i szybko rozwiązały problem.

Czym więc jest windykacja z prawnego punktu widzenia?

Windykacja to zbiór czynności prawnych, procesowych oraz faktycznych, które na celu mają doprowadzenie dłużnika do wykonania zobowiązania, jakie zaciągnął, wobec wierzyciela.
Istnieją dwa sposoby prowadzenia windykacji:

1. Polubowna – polega na monitorowaniu spłat dłużnika oraz monitowaniu go w przypadku braku opóźnień w płatnościach.
2. Sądowa – sprowadza się do uzyskania sądowego wyroku lub nakazu zapłaty; jeżeli zostanie on uzupełniony o klauzulę wykonalności, staje się tytułem wykonawczym, będącym podstawą do egzekucji komorniczej.

Jakie są etapy windykacji?

1. Powstanie zobowiązania – zazwyczaj jest ono wynikiem nieopłaconych faktur bądź też braku zapłaty za wykonane prace w ustalonym terminie.
2. Postępowanie polubowne – jest to pierwszy etap rzeczywistego ubiegania się przez wierzyciele o zwrot należnej sumy; działanie to opiera się na wysyłaniu monitów bądź też stosowane są inne formy wezwania do zapłaty; na tym etapie windykacji bardzo często dochodzi do podpisania ugody pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, która opiera się na uznaniu swojego długu przez tego drugiego oraz zobowiązania się do jego spłaty w określonym w umowie terminie, najczęściej w ratach.
3. Postępowanie sądowe – przeprowadza się je wówczas, gdy dłużnik nie dokona spłaty zadłużenia w przewidzianym terminie pomimo monitów ze strony wierzyciela, a samo zobowiązanie nie uległo jeszcze przedawnieniu; celem postępowania sądowego jest uzyskanie tytułu egzekucyjnego, stanowiącego podstawę do dalszego ubiegania się o zwrot długu.
4. Postępowanie klauzulowe – odbywa się na wniosek złożony przez wierzyciela lub z urzędu; celem postępowania klauzulowego jest uzyskanie klauzuli wykonalności; orzeczenie sądu (wyrok, nakaz zapłaty) opatrzone w klauzulę wykonalności stanowią tytuł wykonawczy, stanowiący podstawę do wszczęcia egzekucji komorniczej.
5. Postępowanie egzekucyjne – rozpoczyna się wraz ze złożeniem do komornika wniosku o wszczęcie egzekucji; celem tego postępowania jest egzekucja zadłużenia, objętego wnioskiem wierzyciela; wniosek o wszczęcie egzekucyjne powinno zawierać szczegółowy opis działań, które mają zostać podjęte przez komornika w celu egzekucji wierzytelności.

Typy egzekucji komorniczej

Najpowszechniejszą formą odzyskiwania należności jest egzekucja z rachunku bankowego. Skuteczna jest ona tylko wówczas, gdy dłużnik na swoim koncie bankowym posiada środki finansowe. Windykacja ta polega na tym, iż komornik kontaktuje się z bankiem, w którym konto posiada dłużnik i zawiadamia, iż zajmuje środki zgromadzone na rachunku bankowym dłużnika. Egzekucja ta odnosi się zarówno do zasobów finansowych znajdujących się na koncie, a także do tych, które wpłyną na konto.

Bardzo popularną formą prowadzenia egzekucji jest egzekucja z wynagrodzenia za pracę. Komornik zawiadamia wówczas dłużnika, a także przedsiębiorstwo, w którym on pracuje, o zajęciu wynagrodzenia na poczet spłaty zobowiązania zaciągniętego wobec wierzyciela oraz polecenia przekazywania środków na poczet wierzytelności. W egzekucji z wynagrodzenia za pracę istotną rolę odgrywa typ umowy, na której pracuje nasz dłużnik. Inne rygory obowiązują dla egzekucji wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę, inne dla umowy agencyjnej, dzieła czy zlecenia.

Bardzo często stosowaną formą egzekucji jest egzekucja z ruchomości lub też z nieruchomości należących do dłużnika. Egzekucja z ruchomości może dotyczyć samochodów, maszyn bądź też innych wartościowych ekonomicznie przedmiotów. Komornik zajmuje określoną ruchomość, a następnie szacuje jej wartość i wyznacza termin licytacji.

W przypadku nieruchomości procedura trwa dłużej z uwagi na konieczność dokonania stosownego wpisu w księdze wieczystej, przeprowadzenia wyceny nieruchomości przez biegłego, przeprowadzenie licytacji.

„Aby windykacja była skuteczna powinna być przeprowadzona możliwie jak najszybciej. Im starszy dług, tym trudniej go odzyskać. Nie bez znaczenia jest również to, kto jest dłużnikiem. Czy jest to osoba starsza czy młoda, pracująca czy bezrobotna. W przypadku osób młodych i pracujących szansa na odzyskanie długu lub też jego części jest większa niż w innym przypadku. Podobnie rzecz się ma z działającymi przedsiębiorcami.” – mówi Jarosław Panasiuk z Omega Kancelarie Prawne Sp. z o. o.

Przedsiębiorcy, którzy zawierają umowy z innymi podmiotami, powinni przed zawarciem umowy podjąć kilka działań, które mogą ich uchronić przed późniejszymi nieprzyjemnościami związanymi z ubieganiem się o spłatę zadłużenia, przeprowadzając wywiad gospodarczy, ustanawiając odpowiednie zabezpieczenia wierzytelności w umowach czy też zbierając dane o kontrahencie w środowisku. Łatwiejszym sposobem zabezpieczenia interesów jest odpowiednia asekuracja, niż późniejsza windykacja.