R11; Ubiegły rok minął pod znakiem trudnych decyzji i nowych wyzwań, szczególnie w tych obszarach, gdzie kluczowe są pieniądze – mówi Katarzyna Gruszecka-Spychała, wiceprezydent Gdyni.

Mamy już 2023 rok, a jaki dla Gdyni był rok 2022?
W 2022 rok weszliśmy wciąż jeszcze w rzeczywistości pandemicznej, z wydrenowanym Polskim Ładem budżetem, a jednocześnie potrzebując wreszcie oddechu po miesiącach izolacji. Tymczasem w lutym otrzymaliśmy kolejny cios – u naszych sąsiadów wybuchła wojna. Wieści z zza granicy były porażające, nikt nie przypuszczał, że w środku Europy może zdarzyć się coś tak niecywilizowanego, niehumanitarnego, okrutnego. Wojna chociaż z jednej strony dość daleko, a z drugiej R11; tak blisko, zdominowała ten rok. Jako samorząd, ale też jako mieszkańcy, jako sąsiedzi zmobilizowaliśmy wszystkie siły, by wesprzeć naszych sąsiadów zarówno tych walczących na froncie, tych próbujących przeżyć w wojennej rzeczywistości jak i tych uciekających przed bombami spadającymi na domy. Szybko przekonaliśmy się, że wojna dotyka nas także bezpośrednio, że rosną ceny paliw, gazu, prądu. Kluczowym było w tych warunkach zapewnić mieszkańcom miasta życie na poziomie do jakiego przywykli.

Jakie zmiany nastąpiły w Gdyni w roku ubiegłym?
Słowa „inflacja”, „kryzys” i „oszczędności” w ubiegłym roku odmienialiśmy przez wszystkie przypadki w mediach, przy sklepowych kasach, we własnych domach, ale i w samorządzie. Sytuację ekonomiczną komplikują skutki pandemii koronawirusa, a w połowie lutego wybuch wojny za wschodnią granicą jeszcze bardziej nasilił obawy i problemy. Do tego przyspieszające wzrosty cen żywności, usług, paliw i energii elektrycznej – po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat w takim tempie. Polskie miasta i gminy zaczęły liczyć się z rosnącymi kosztami i coraz większymi wydatkami, ale cele w Gdyni nadal pozostały takie same: wysoka jakość infrastruktury i usług publicznych, a przy tym wysoki poziom zadowolenia mieszkańców. Ten rok minął pod znakiem trudnych decyzji i nowych wyzwań, szczególnie w tych obszarach, gdzie kluczowe są pieniądze.

Z jakimi problemami rozwojowymi musiała zmierzyć się Gdynia?
Naprawdę trudny czas dla inwestycji w samorządach dopiero przed nami – i choć już w minionym roku inwestycyjne plany i budżety weryfikowały rosnące koszty pracy czy materiałów, to zgodnie z założeniami nadal udawało się realizować kluczowe zadania. Zarówno projekty inwestycyjne, które wymagały dokończenia, jak i te wcześniej zaplanowane, które udało się rozpocząć już z datą „2022”.

Przede wszystkim rozpoczął się trzeci etap budowy Parku Centralnego, czyli zielonych płuc centrum Gdyni – miejsca rekreacji i odpoczynku w centrum miasta.

W połowie roku zakończyła się z kolei jedna z najważniejszych inwestycji komunikacyjnych ostatnich lat – kompleksowy węzeł Chylonia, z nowoczesnym centrum przesiadkowym i podziemnym parkingiem, który ma zachęcić mieszkańców (i przyjezdnych z sąsiednich miejscowości) do przesiadki na transport zbiorowy i zmiany nawyków transportowych.

To był też czas „roboczy” dla innego projektu o podobnym znaczeniu: węzła Karwiny. Ciągle toczą się wcześniej rozpoczęte prace, ale sporą część w ubiegłym roku udało się zrealizować. Przed wykonawcami nadal jednak jeszcze sporo pracy do momentu, w którym mieszkańcy Karwin i Wielkiego Kacka (oraz sąsiednich dzielnic) będą mogli w pełni wykorzystać nowe rozwiązania ułatwiające przesiadkę na komunikację zbiorową.

W 2022 roku rozpoczęliśmy też prace na ul. Starowiejskiej, przywracając jej reprezentacyjny charakter. W połowie roku zakończyliśmy prace związane z przebudową ul. Kwiatkowskiego, tuż przed końcem roku szkolnego SP 33 otrzymała nową hale sportową – w sumie na remonty i modernizacje gdyńskich placówek oświatowych wydaliśmy w ubiegłym roku 43,5 mln złotych. Pod koniec lipca uruchomiliśmy procedurę rozbudowy ul. Chwarznieńskiej, z kolei na Meksyku, w ramach rewitalizacji pojawiła się zupełnie nowa ulica nazwana zgodnie z wyborem mieszkańców Meksykańską. Rewitalizacja rozpoczęła się też na Oksywiu w okolicach ulic Bosmańskiej, Płk. Dąbka i Dickmanna. Z kolei pod koniec roku otworzyliśmy Przystań Sąsiedzką przy ul. Łowickiej z siedzibą nowej biblioteki. Rozpoczęliśmy też budowę hali sportowej przy ul. Morskiej dla Zespołu Szkół Hotelarsko- Gastronomicznych i drugi etap budowy Kwatery Pamięci na Cmentarzu Wojennym na Oksywiu.

Jak postępował proces budowy międzytorza?
Międzytorze to inwestycja Grupy Semeko i należącej do grupy PKP SA spółki Xcity, jej oddanie do użytku planowane jest na 100-lecie miasta, jednak najpewniej na temat szczegółów wypowie się sam inwestor.

A proces rozwoju komunikacji miejskiej?
Choć nie było łatwo chociażby ze względu na szybko rosnące koszty paliw i usług oraz drastycznie zwiększające się kosztorysy zleceniobiorców, udało się jednak zrealizować projekty o największym znaczeniu.

Czy komunikacja miejska w Gdyni się rozwijała w 2022?
Na pewno trzeba tu powiedzieć o oddaniu do użytku mieszkańcom 24 nowoczesnych, fabrycznie nowych elektrobusów. Razem z nimi, w tych zakątkach Gdyni, do których dotąd docierały tylko pojazdy o spalinowych silnikach pojawiły się szybkie stacje ładowania. To nowy rozdział gdyńskiej elektromobilności, już nie tylko tej rozumianej przez kursy popularnych „trajtków”. W czerwcu zakończyła się tym samym realizacja ogromnego projektu dofinansowanego z unijnych środków, którego łączna wartość to ponad 100 milionów złotych.

A co nie udało się w Gdyni w poprzednim roku?
Nie udało nam się, mimo łączenia sił z naszymi sąsiadami skłonić parlamentarzystów do podjęcia ustawy metropolitalnej, tak ważnej dla Pomorza, szczególnie w teraz, gdy wszyscy borykamy się z kryzysem i inflacją.

Jakie są przyczyny kryzysu budżetu obywatelskiego w Gdyni?
Budżet Obywatelski ma się dobrze, w ubiegłym roku mieszkańcy za jego pośrednictwem rozdysponowali ponad 11 mln złotych, a do realizacji za tę kwotę przekazane zostały 84 projekty dzielnicowe i dwa miejskie.

Dlaczego gdynianie nie chcą brać udziału w budżecie obywatelskim?
Gdynianie biorą udział zarówno w tworzeniu projektów jak i głosowaniu.

Zamknijmy więc rok ubiegły, spójrzmy na obecny. Jakie są wyzwania dla Gdyni na 2023 rok?
Choć był to bardzo trudny gospodarczo okres, lokalny rynek – szczególnie w niektórych branżach – może zaliczyć mijający rok do naprawdę udanych. Gdy spojrzymy na mijające miesiące, zobaczymy rekordowe działania firm i spółek, przeprowadzki do nowych siedzib i otwierające się oddziały w Gdyni, a także dopięcie kilku większych projektów, które wpływają na całe miasto. Najtrudniejsze chyba dopiero przed przedsiębiorcami, ale patrzymy z optymizmem do przodu.

Czy dostrzega pani jakieś realne zagrożenia dla miasta w bieżącym roku?
Inflacja, wysokie stopy procentowe, rosnące ceny usług, katastrofalnie wysokie ceny energii i paliw. W takiej niepewnej sytuacji trudno jest biznesowi nie popaść w stagnację czy nawet regres, odważnie inwestować, ale ubiegły rok pokazał, że Gdyni sobie radzi.

Czy będą podwyżki podatków w Gdyni?
Radni Miasta Gdyni podczas sesji z dnia 26 października 2022 roku uchwalili nowe stawki podatku od nieruchomości oraz od środków transportowych.

Czy wzrosną ceny biletów komunikacji miejskiej?
Tak, od kwietnia. Koszty paliw i energii są tak wysokie, że nie da się tego uniknąć. Ale dzięki wprowadzeniu w tym samym czasie systemu Fala będą one mniej odczuwalne dla osób, które zechcą skorzystać z ulg.

Czy miasto Gdynia planuje zlikwidowanie Hali Targowej?
W żadnym wypadku.

Jakie duże projekty będą zrealizowane w 2023 roku?
Ograniczone finanse to bezpośrednie zagrożenie dla nowych, ambitnych projektów – te uda się jednak, pomimo trudności, kontynuować w przyszłym roku, a także rozpocząć nowe zadania o strategicznym znaczeniu dla miasta. Łącznie na wydatki majątkowe, czyli szeroko pojęte inwestycje gdyński samorząd w 2023 roku przeznaczy ponad 353 miliony złotych.

Tak więc przyszły rok to przede wszystkim kontynuacja dużych projektów i ich zabezpieczenie w planie finansowym oraz rozpoczęcie nowych inwestycji, w tym między innymi: kolejne etapy prac na budowie Węzła Karwiny; środki na rzecz budowy wiaduktu drogowego w ciągu ul. Puckiej; rozbudowa ul. Chwarznieńskiej (dzielnica Witomino); budowa buspasa w ul. Chwarznieńskiej; przebudowa fragmentu ul. Unruga; dalszy etap prac przy przebudowie ul. Starowiejskiej i ul. Abrahama; trzeci etap Parku Centralnego; kolejne działania w ramach gdyńskiej rewitalizacji w dzielnicach Witomino-Radiostacja i Oksywie; modernizacja energetyczna miejskich budynków użyteczności publicznej.

Jak się zmieni Gdynia w 2023 roku?
Najmocniej zostanie zasilony budżet na inwestycje w transport i łączność – o ponad 25% więcej niż w ubiegłym roku. Z tego na rozwój komunikacji miejskiej zostanie przeznaczonych około 18,5 miliona złotych, a ponad 217,7 miliona złotych – na inwestycje w infrastrukturę drogową. Rozwiną się też gdyńskie obiekty sportowe, bo na ten cel wydzielono blisko 28 milionów złotych.

W jaki sposób władze Gdyni zamierzają zwiększyć frekwencję w Budżecie Obywatelskim?
Najlepszą formą promocji Budżetu Obywatelskiego są zrealizowane projekty, z których korzystają mieszkańcy, ale myślę, że o szczegóły powinien się Pan zwrócić do wiceprezydenta Michała Gucia – Budżet Obywatelski to jego domena i z pewnością ma on w tym mieście najwięcej do powiedzenia w sprawie BO.

Czy np. ulgi na opłatę parkingowe są możliwe za udział w BO w Gdyni?
Nie wydaje mi się by był to dobry pomysł. Ulgi parkingowe otrzymuje każdy gdynianin posiadający Kartę Mieszkańca. Namawiamy do głosowania uświadamiając mieszkańcom, że mają wpływ na to, co może powstać w jego dzielnicy, nie chcemy nikogo zmuszać czy „kupować”. Zależy nam na tym, by głosowali ci gdynianie, którzy robią to świadomie, a nie „klikają”, by zyskać zniżkę na parkingu czy tańszy bilet do kina.

Jak Pani ocenia rolę SKM Trójmiasto w rozwoju Gdyni?
Szybkie Koleje Miejskie to oś spinająca Trójmiasto. Wraz z całą siecią komunikacyjną sprawia, że metropolia jest całością.

Czy w Gdyni w tym roku powstaną nowe osiedla mieszkalne?
Takie decyzje podejmują deweloperzy, a nie miasto. Sytuacja gospodarcza w kraju jest tak fatalna, że należy się spodziewać, że w tym roku nie zdecydują się na nowe inwestycje mieszkaniowe, lub że będzie ich bardzo mało.

Jak właściwie wygląda obecnie współpraca miasta Gdyni z branżą deweloperską?
Nie mieliśmy w ubiegłych latach przypadków, by któryś z deweloperów naruszał społeczny ład, czy działał na niekorzyść mieszkańców.

Jak ta kwestia będzie wyglądać w 2023 roku?
Mamy nadzieję, że w tym roku będzie podobnie.

Czy w 2023 roku powstaną mieszkania socjalne?
Obecnie jednostki miejskie przygotowują do realizacji dwa budynki mieszkalne, w których znajdzie się około 80 mieszkań komunalnych.

Na jakim etapie jest rozbudowa gdyńskiego portu?
Port jest nierozerwalnie związany z Gdynią, natomiast nie my nim zarządzamy. Właściwym źródłem informacji będzie tu Zarząd Portu Morskiego Gdynia.

Czy Gdynia jest przygotowana na organizacje wyborów parlamentarnych?
Jesteśmy gotowi na zorganizowanie wyborów zgodnie z obowiązującymi przepisami, ale wiemy, że mają się one zmienić.

Czy uważa Pani, że organy samorządu terytorialnego powinny mieć ograniczoną kadencję?
Uważam, że w ustroju demokratycznym nie powinno się nikomu narzucać na kogo i ile razy może głosować.

Rozmawiał: Bronisław Waśniewski-Ciechorski