Jedna z anegdot o słynnym przedwojennym birbancie – generale Bolesławie Wienianwie-Długoszowskim opowiada jak to na dancingu w Zakopanem Wieniawa tańczy i nagle poklepuje tańczącą obok z mężem, urodziwą Żydówkę. Oburzony maż rzuca się do Wieniawy z pretensjami, na co uroczy Boluś odpowiada: „O co Panu chodzi? Poklep Pan moją – też jest Żydówką”.

Anegdota – nie wiadomo rzecz jasna czy prawdziwa – obrazuje jednak całe bogactwo naszych relacji polsko-żydowskich w kraju, gdzie dwie społeczności żyły obok siebie przez kilkaset lat i – trzeba to powiedzieć – była to koegzystencja pokojowa. Polska zapewniała tolerancję, dawała Żydom możliwości rozwoju, swobodnego wyznawania religii, a także egzystencji gospodarczej. W katolickim kraju, gdzie pożyczanie pieniędzy na procent było grzechem, Żydzi zorganizowali bankowość, zajmowali się handlem – którym szlachta nie mogła się parać, drobnym rzemiosłem – byli wartościową częścią polskiego państwa. Trzeba powiedzieć – państwa wieloetnicznego, w którym pojęcie narodowości długo rozumiane było jako przynależności i lojalność państwowa. Tak jak dzisiaj rozumieją to Szwajcarzy czy Amerykanie (USA). Etniczność czy religia to jedno, a przynależność państwowa, lojalność i patriotyzm wobec Ojczyzny to całkiem inna sprawa.

Stąd mieliśmy takich narodowych bohaterów jak Jarema Wiśniowiecki – Rusin czyli po dzisiejszemu – Ukrainiec, Kościuszko – Białorusin, Szopen – Francuz, czy np. Aleksander Sulkiewicz, właśc. Iskander Mirza Duzman Beg – bliski współpracownik Pisłudskiego, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej niezwykle zasłużony dla niepodległości, który po wieloletniej ofiarnej działalności podziemnej zginął w bitwie nad Stochodem w 1916 r.

Sulkiewicz był etnicznie Tatarem, a jednocześnie jest przykładem (niejednym przecież) polskiego patrioty, lepszego niż niejeden czystej krwi Słowianin.

A co powiedzieć o takich osobach jak Julian Tuwim, Marian Hemar – lwowski poeta, Żyd który o sobie mówił, że jest „Polakiem ochotniczym” i tysiącach innych, którzy poczuwali się do wspólnoty z Polską. Polską rozumianą jako państwo oparte na takich wartościach jak chrześcijański uniwersalizm, z którego wypływają tolerancja, poszanowanie wolności obywatelskiej, a z tym szacunek dla godności każdego człowieka. Bo to w istocie stanowi fundament naszej tożsamości, a nie etniczna przynależność do jakiegoś słowiańskiego szczepu. Generał Jaruzelski był doprawdy czystym etnicznie Polakiem i jakoś nie czuję z nim (sukinsynem) żadnej wspólnoty ducha.

Stąd etniczny nacjonalizm jest nam Polakom w istocie obcy i nie odegra żadnej istotnej roli na politycznej arenie. Etniczne rozumienie narodowości jest „wynalazkiem” niemieckim, adoptowanym przez Romana Dmowskiego do naszych warunków w XIX w., w okresie największego zagrożenia wynarodowieniem pod zaborami. Jednak w Polsce ten nurt nigdy nie przybrał tak radykalnego wymiaru jak w opanowanych szowinizmem Niemczech. Dmowski i polski „nacjonalizm” nigdy nie przyjął skrajnych biologicznych koncepcji narodu, którego najwyższą emanacją stał się niemiecki nazizm oparty o rasistowską koncepcję „rasy panów”.

Polski tzw. „antysemityzm” nie miał podłoża „biologicznego”, był reakcją na dominację Żydów w handlu i finansach. Dominację, która wyrastała na nepotyzmie plemiennym, wedle którego Żyd ma uczciwie rozliczać się z Żydami, ale w stosunku do „gojów” niekoniecznie. Uczciwy Żyd prof. Izrael Szahak opisuje świetnie zjawisko żydowskiego nepotyzmu w swoich książkach. Oto jeden cytat: „Co robić jak goj (chrześcijanin) wpadnie do studni? Ty go tam nie wpychaj, ale ty go nie ratuj!”– radzi Talmud.

I oto po ustawie o IPN ożyła dyskusja na temat polsko-żydowskich relacji, a także samej ustawy. Ustawa – moim przekonaniu – była potrzebna, a polski rząd i prezydent wykazali się odwagą w jej obronie. Przy całym szacunku do naszych „starszych braci w wierze” nasze wzajemne relacji muszą być oparte na równowadze i wzajemnym szacunku. Kropka! (I szalom)!