Jak bronić się przed osteoporozą?
Światowa Organizacja Zdrowia uznaje osteoporozę za jedną z głównych chorób cywilizacyjnych, a wielu specjalistów uważa ją za epidemię XXI wieku. Łącznie na całym świecie na osteoporozę choruje aż 200 milionów osób. Na ryzyko złamań osteoporotycznych narażone jest aż pond 46% kobiet powyżej 50. r. ż.. Choroba ta zagraża również młodszym kobietom: w ciąży oraz w okresie laktacji. Osteoporoza długo nie daje żadnych objawów, a pacjentki żyją w nieświadomości, nie informowane o zagrożeniu. Problem będzie narastał: w Polsce na osteoporozę cierpi 3 miliony osób, a kolejne 8 milionów może zachorować w najbliższym czasie. Jak się obronić przed osteoporozą?
Trzeba poznać przeciwnika
Osteoporoza jest schorzeniem metabolicznym związanym z osłabieniem mikroarchitektury kości. Jej rozwój wynika z niedoboru w organizmie wapnia, który stanowi podstawowy budulec tkanki kostnej. W wyniku rosnącego zapotrzebowania na wapń, następuje pobór tego składnika mineralnego z dostępnych w organizmie zasobów – właśnie z tkanki kostnej. W wyniku tego procesu kości stają się kruche i łatwo ulegają złamaniom.
Potocznie osteoporoza nazywana jest „cichym złodziejem kości”, ponieważ bardzo długo nie daje żadnych dolegliwości bólowych. Proces chorobowy przebiega bezobjawowo, stopniowo osłabiając kości; często pierwszym objawem jest złamanie. W efekcie aż 2/3 kobiet w wieku powyżej 45. r. ż. niestety nie zdaje sobie z sprawy z tego, że jest chora . A jest to istotny problem zdrowotny. Każdego roku osteoporoza powoduje ponad kilka milionów złamań w samej Europie. Należy także pamiętać, że konsekwencje osteoporotycznego złamania szyjki kości udowej mogą być bardzo poważne.
Kto jest zagrożony
Choroba dotyczy trzech milionów osób w Polsce. Z uwagi na niewielki przyrost demograficzny i postępujący proces starzenia się polskiego społeczeństwa, chorych w naszym kraju prawdopodobnie będzie przybywać. GUS szacuje, iż do 2035 r. liczba Polaków w wieku ponad 65 lat wzrośnie z ponad 5 mln do 8,5 mln – a ta właśnie grupa wiekowa jest najbardziej zagrożona.
Obecnie w naszym kraju jest ponad 7 milionów kobiet w wieku pomenopauzalnym – a według statystyk nawet połowa tej grupy już jest lub w przyszłości zostanie dotknięta osteoporozą . Warto także dodać, że chorują głównie kobiety i to nie tylko starsze. Problem może dotyczyć również kobiet młodszych, zwłaszcza w okresie laktacji. W czasie karmienia piersią zapotrzebowanie na wapń rośnie nawet o 20% i jednocześnie wzrasta ryzyko wystąpienia osteoporozy oraz jej wczesnej fazy – osteopenii.
– Szczytowa masa kostna osiągana jest w wieku 20-30 lat. Później, bez odpowiedniej profilaktyki, może dojść do jej utraty – nawet u młodych osób. W okresie okołomenopauzalnym u kobiet następuje przewaga procesów niszczenia nad procesami kościotworzenia, a w konsekwencji spadek masy kostnej. U mężczyzn zaś, przyczyną może być andropauza lub powikłania po innym schorzeniu. Ryzyko osteoporozy rośnie więc wraz z wiekiem – komentuje reumatolog, dr n. med. Maria Rell–Bakalarska.
Dlaczego kobiety są bardziej zagrożone niż mężczyźni? Jednym z powodów są zmiany lub zaburzenia
w gospodarce hormonalnej powodujące obniżenie poziomu estrogenów.
– Proces ubytku wapnia z kości u osób starszych może być związany z obniżoną zdolnością przyswajania tego pierwiastka z diety. Najczęstszą zaś przyczyną osteoporozy u kobiet, także młodszych, są zaburzenia gospodarki hormonalnej i niski poziom estrogenów. Odwapnienie kości często dotyczy kobiet mających zaburzenia miesiączkowania, osób z nadczynnością tarczycy czy stosujących restrykcyjną dietę. W trakcie odchudzania zanika tkanka tłuszczowa, w której zachodzi istotny proces konwersji do estrogenów, w rezultacie ich poziom się obniża, a jednym z objawów jest ubytek wapnia z kości. Również w okresie przekwitania, gdy dochodzi do zaprzestania produkcji estrogenów w jajnikach, zmniejsza się gęstość kości – tłumaczy ginekolog-endokrynolog, dr n. med. Katarzyna Skórzewska.
Bezobjawowy przebieg osteoporozy wiąże się z późnym jej wykryciem – najczęściej wtedy, kiedy dochodzi do złamania. Niestety, wtedy jest to dowód na to, że choroba znajduje się już na zaawansowanym etapie i jest trudna w leczeniu. W zdrowym organizmie, niedotkniętym schorzeniem, zwykły upadek z reguły nie kończy się złamaniami – inaczej jest w przypadku osteoporozy.
