Zabawa tematyczna a stereotypy | Gazeta Bałtycka
Opublikowano: 9.03.2014

Zabawa tematyczna a stereotypy

 U dzieci stereotypy związane z pełnieniem ról społecznych i zawodowych kształtują się pod  wpływem domu rodzinnego, środowiska rówieśników oraz placówek dydaktyczno-wychowawczych, tj. przedszkola i szkoły. Również media i dziecięca mają wpływ na ich kształtowanie, jednak mniejszy, ponieważ to rodzice decydują kiedy i z jaką częstotliwością będą wprowadzać te środki przekazu do życia dziecka.

children

Zabawa tematyczna jest formą zabawy symbolicznej, która polega na świadomym używaniu przedmiotów mających zastąpić konkretny przedmiot lub osobę. Dziecko wykorzystuje wyobraźnię, aby móc przywołać obraz danego przedmiotu, sytuacji, wypowiedzi, zachowania lub cechy konkretnej osoby (np. klocek zastępuje dziecku lokomotywę, która nie jest dostępna w danej chwili, ale dzięki wyobraźni staje się to możliwe i klocek posiada na czas zabawy cechy lokomotywy).

Jest ona wyrazem wiedzy dziecka na temat świata i relacji międzyludzkich (zabawy np. w dom, sklep, pocztę czy też budowanie garażu). Pojawia się w wieku czterech lat i trwa do siódmego roku życia. Powoli dziecko kieruje swoją aktywność w obrazowaniu rzeczywistości od gestu i działania z przedmiotami do przyjmowania różnego rodzaju ról społecznych, reguł, zwyczajów i przywilejów niezbędnych podczas ich pełnienia. Na przykład rola nauczyciela wymaga od osoby, która ją pełni: odpowiedzialności, rzetelności, wiedzy, doświadczenia, punktualności oraz posiadania pewnych cech tj. empatii, wyrozumiałości, cierpliwości itp. Natomiast jego przywileje to: wiele wolnych dni w ciągu roku np. w wakacje czy ferie, krótszy czas pracy w ciągu tygodnia itp.

Dziecięca zabawa jest poddana pewnym stereotypom, np. dziewczynkom zazwyczaj daje się lalki, misie, plastikowe naczynia i zachęca się je do zabawy w dom. Przygotowują one misiom i lalkom, a następnie karmią je jakby były one ich dziećmi. Ich zabawy są bardziej kameralne, ciche i bardziej statyczne, bawią się one zazwyczaj w parach. W grupie dziewczynek nie jest widoczna dominacja jednej z nich. Bawią się one poprzez dojście do porozumienia w sprawie zabawy i ewentualnej zmiany aktywności, tak by pomysły każdej dziewczynki zostały wykorzystane. Chłopcy natomiast do zabawy dostają takie zabawki, jak np. samochody, wyprofilowane klocki do budowy drogi, plastikowe pistolety, miecze itp. Ich zabawy są bardziej dynamiczne, głośne i bawią się przede wszystkim w grupach. Podczas zabawy wśród chłopców można zauważyć dominujące jednostki, które narzucają pewne aktywności i rozdzielają role podczas jej trwania.

Badania amerykańskich naukowców wykazały, że dzieci w wieku przedszkolnym wybierają takie zabawki, które są zgodne ze stereotypami dotyczącymi ich płci. Dodatkowo stwierdzili, że przedszkolaki potrafią określić, które zabawki i aktywności są przypisane dla chłopców, a które dla dziewczynek. Dziewczynki są bardziej skłonne podejmować zabawy typowe dla chłopcow, np. granie w piłkę, szukanie skarbów, zabawy w tropicieli czy też super bohaterów, natomiast chłopcy mają opór przed podjęciem ,,dziewczęcych” zabaw, a w szczególności w obecności innych chłopców, którzy mogliby to negatywnie ocenić.

Rodzice zazwyczaj utrwalają pewne stereotypy dotyczące zabaw dzieci zanim pójdą one do przedszkola. Dzieci, które zdecydują się na nieprzestrzeganie norm obowiązujących w grupie, mogą zostać odrzucone przez rówieśników. Te zabawy, które są przypisane zarówno do dziewczynek jak i do chłopców, są szczególnie widoczne w wieku przedszkolnym, natomiast gdy dzieci wkraczają w wiek szkolny,  różnice zaczynają się powoli zacierać. Wiele placówek daje dzieciom możliwość uczęszczania na różnego rodzaju zajęcia dodatkowe, np. sportowe (sztuki walki, gry zespołowe, dyscypliny indywidualne), taneczne, teatralne, kulinarne, plastyczne, muzyczne itp. Zarówno dziewczynki jak i chłopcy mogą uczęszczać na takie zajęcia bez zbędnych komentarzy, sugerujących udział którejś z płci za niestosowny na danych zajęciach.

Należy zaznaczyć, że każde dziecko ma temperament. Zarówno wśród chłopców znajdą się tacy, którzy wolą bardziej statyczne zajęcia wymagające cierpliwości, poświęcenia większej ilości czasu na uzyskanie efektu swojej pracy, siedzenia w jednej pozycji lub też większego zaangażowania emocjonalnego (np. podczas zajęć teatralnych), jak i dziewczynki, które mają niespożytą energię i potrzebują aktywności  wymagających częstej zmiany pozycji ciała, a także szybszego uzyskania rezultatu podjętego trudu (np. podczas zajęć tanecznych).

Jak wiadomo, małe dzieci nie dokonują wyboru w kwestii zakupu zabawek, te decyzje spoczywają na rodzicach i zależą od ich spojrzenia na temat  stosowności danej zabawki dla ich dziecka. Im dziecko starsze, tym ma bardziej rozwinięte swoje zainteresowania i temperament, i częściej dyskutuje z rodzicami na temat aktywności, które je inspirują i realizują jego pasje.

W pewnym momencie podejmie ono samo decyzje nad własną przyszłością, dlatego tak ważne jest, by nie skupiać się na dobieraniu zabawek i aktywności w sposób stereotypowy, ale zaproponować dziecku możliwie największy wachlarz aktywności i różnorodność zabawek, dających mu możliwość wyboru w odpowiednim momencie pracy i pasji najbardziej dla niego odpowiedniej i wyjątkowej. Przy dobieraniu zabawek dla dziecka liczy się ich jakość, a nie ilość. Lepiej by zabawka kupiona dziecku służyła jakiemuś głębszemu celowi, niż pogłębiała stereotypy dotyczące np. ról społecznych.

Autor

- absolwentka Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Ukończyła studia na kierunku Pedagogika Specjalna w zakresie następujących specjalizacji: Pedagogika Niepełnosprawnych Intelektualnie, Wychowanie Przedszkolne oraz Terapia Pedagogiczna.

Dodaj komentarz

XHTML: Można użyć znaczników html: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>



Moto Replika