Prezes UOKiK wydała dwie decyzje, w których stwierdziła dyskryminowanie przez NFZ potencjalnych kontrahentów. Zakwestionowane praktyki dotyczą zawierania umów na usługi rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej. Łączne kary nałożone na Narodowy Fundusz to ponad 361 tys. zł

Narodowy Fundusz Zdrowia to jedyny podmiot uprawniony do zarządzania pieniędzmi pochodzącymi ze składek zdrowotnych. Leczenie pacjentów objętych powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym oraz otrzymanie refundacji jest możliwe tylko po podpisaniu umowy z NFZ. Ponieważ Fundusz posiada monopol na rynku organizowania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z prawem, nie może wykorzystywać swojej pozycji do ograniczania konkurencji.

Pierwsza z wydanych decyzji dotyczy praktyk NFZ związanych z oceną ofert przedsiębiorców ubiegających się o kontrakt na świadczenie usług rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej.
Postępowanie zostało wszczęte w kwietniu 2013 r., po skardze jednego z kontrahentów Funduszu. Urząd zakwestionował stosowanie przez NFZ jednego z kryterium oceny ofert potencjalnych świadczeniodawców – ilości wykonywanych rocznie zabiegów rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej. Od 2011 r. przedsiębiorcy, którzy wykonali rocznie 5 tys. badań rezonansem oraz 2,5 tys. tomografii otrzymują więcej punktów od pozostałych. W opinii Urzędu może to dyskryminować część podmiotów, które chcą wejść na rynek świadczenia usług tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego, a także tych którzy działają na rynkach z silną konkurencją i nie mają możliwości wykonania wymaganej liczby badań. Z drugiej strony, praktyka NFZ może faworyzować większe podmioty wykonujące świadczenia hospitalizacyjne oraz duże stacje diagnostyczne. Pomimo tego, że nie jest to jedyne kryterium oceny ofert, może uniemożliwić ono świadczenie usług przez niektórych przedsiębiorców. Za stosowanie kryteriów, które mogą dyskryminować część potencjalnych kontrahentów na Narodowy Fundusz Zdrowia została nałożona kara finansowa w wysokości 181 318 zł. Prezes UOKiK nakazała również zaniechanie antykonkurencyjnych praktyk.

Druga z decyzji dotyczy praktyk regionalnego oddziału NFZ. Postępowanie w tej sprawie zostało wszczęte również po skardze jednego z kontrahentów, w październiku 2012 r. Urząd przeanalizował postępowanie konkursowe na udzielanie ambulatoryjnych badań rezonansem magnetycznym, organizowane przez Dolnośląski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia. Okazało się, że ilość punktów zdobytych w konkursie przez poszczególnych przedsiębiorców nie odpowiada podziałowi przyznanych im środków finansowych. Przykładowo podmiot, który w konkursie zdobył 42,90 pkt, otrzymał ok. 260 tys. zł, natomiast zdobywcy 36,55 punktów przyznane zostało ponad 940 tys. zł.

Z ustaleń Urzędu wynika, że jedynie 10 proc. środków zostało rozdysponowane na podstawie punktów uzyskanych w konkursie. Natomiast pozostałe 90 proc. rozdzielono według kryteriów, których oferenci, przede wszystkim nowi, nie znali i nie mogli przewidzieć ich na podstawie ogłoszenia. Praktyka była dyskryminująca dla podmiotów, które chciały wejść na rynek i faworyzowała jednocześnie dotychczasowych kontrahentów NFZ, ponieważ oceniana była m.in. dotychczasowa współpraca z Funduszem. Tym samym działania monopolisty zaburzyły konkurencję pomiędzy placówkami medycznymi. Niedozwolona praktyka polegała na podziale środków, który nie odpowiadał ilości zdobytych punktów w konkursie oraz braku wcześniejszej informacji, w jaki sposób pieniądze zostaną rozdzielone. Trwała ona od początku 2011, do sierpnia 2012 r. Za nadużywanie pozycji dominującej na Narodowy Fundusz Zdrowia nałożona została kara finansowa w wysokości 180 059,25 zł.
Opisane decyzje nie są prawomocne. NFZ może odwołać się od nich do sądu.

Nie są to pierwsze rozstrzygnięcia, w których Urząd stwierdził nadużycie pozycji rynkowej przez NFZ. Przykładowo w 2009 r. Prezes Urzędu uznała, że uznała, że Fundusz ustalając kryteria oceny ofert przedsiębiorców przystępujących do konkursu na świadczenia zdrowotne, faworyzuje dotychczasowych kontrahentów. Na NFZ została nałożona kara w wysokości ponad 1,14 mln zł. Decyzja została podtrzymana przez sądy kolejnych instancji. Obecnie Urząd prowadzi 3 postępowania wyjaśniające w sprawie działań NFZ.

(UOKiK)