W tym samym 1793 roku uczyniono jednak krok naprzód w badaniach. Brytyjski anatom – Matthew Baillie – w dziele Morbid Anatomy of Some of the Most Important Parts of the Human Body opisał m.in. szczegółowo różnego rodzaju wrzody, bogato je ilustrując.

Kilka lat później nastąpił również postęp w zakresie anestezjologii. Ulgę przynoszą eter dietylowy, który ma właściwości narkotyczne, nasenne i znieczulające i kwas fenolowy, który zwalcza bakterie w ranach.

W 1869 roku, szkocki lekarz – Joseph Lister, odkrywca właściwości kwasu fenolowego, dokonał w Glasgow swoją pierwszą mastektomię w znieczuleniu ogólnym i prawie sterylnych warunkach. Operacja przeprowadzana była jeszcze na stole jadalnym… i zakończona sukcesem. Wkrótce potem rutynowo ekstrakcji poddane zostają rakowe węzły chłonne. Lekarze stwierdzili nawrót choroby, jeżeli nawet niewielkie resztki nowotworu pozostają w organizmie. Margarethe Milow z Hamburga była już kilka tygodni po mastektomii, kiedy twardniejące blizny rozerwały wewnętrzne tkanki. „Taka Twoja wola Panie, nawet jeśli Twoje ścieżki są ciemne” – pisała w swoich notatkach żona pastora. Kilka miesięcy później – umarła…

Chirurdzy dokonują coraz odważniejszych operacji mastektomii. Jeden z lekarzy usunął wraz z piersią obojczyk, inny z kolei mięsień odpowiedzialny za ruch ramienia. Kobiety, które to przeżyły, pozostały kalekami… Amerykański chirurg – William Stewart Halsted – charakteryzując te niefortunne zabiegi, określił je mianem operacji radykalnych.

Alternatywę dla skalpela przyniosły kolejne wynalazki. Fizyk Wilhelm Roentgen w 1895 roku eksperymentował w swoim laboratorium w Würzburgu z elektronami w rurze próżniowej i odkrył promienie, które obecnie noszą jego nazwisko. Lekarze zaczynają prześwietlać swoim pacjentom płuca i złamania kości i odkrywają, że szybko narastające tkanki rakowe źle tolerują promieniowanie. W następnym roku pierwsza pacjentka chora na raka zostaje poddana napromieniowaniu. Tak narodziła się nowa specjalizacja w leczeniu raka – radioterapia.

Trzecią formą terapii jest chemioterapia. Ma swoje korzenie w Niemczech, chociaż wynalazek ten na samym początku nie przysłużył się ludzkości dobrze… Wręcz przeciwnie, gaz musztardowy, po raz pierwszy wyprodukowany w 1822 roku przez belgijskiego chemika Cesara Mansuèta Despretza, był w 1917 roku produkowany w niemieckich zakładach chemicznych i stosowany w okopach pierwszej wojny światowej. Jego użycie skazało tysiące brytyjskich żołnierzy na śmierć. Ocaleni – cierpieli z powodu dramatycznego spadku białych krwinek. Amerykańscy lekarze wpadli na pomysł, aby tę substancję stosować jako lek na żywiołowy rozwój leukocytów, czyli białaczkę. W 1942 r. leczono nim pierwszego pacjenta w Nowym Jorku.

Koniec części III.
Ból nadchodzi gwałtownie… Historia walki z nowotworem – część I
Ból nadchodzi gwałtownie… Historia walki z nowotworem – część II
Ból nadchodzi gwałtownie… Historia walki z nowotworem – część III
Ból nadchodzi gwałtownie… Historia walki z nowotworem – część IV

Więcej: Zeit

Tłumaczenie z oryginału: Zenon Lica